22.05.2022 İstanbul
Kaçak Akım Koruma Rölesinin Önemi
Elektrikle çalışan cihazlar için cihazın akım yolu üzerinde bulunmayan iletken kısımların çeşitli sebeplerle akım yolu ile teması sonucu oluşan durumlar, kaçak akımı oluşturur.
Bu kaçak akımlar akımın büyüklüğü ve maruziyet süresine göre değişmektedir. İnsan vücudu üzerindeki etkisi öncelikle sinir sistemine hasar vermektedir. Bunun yanı sıra kalp ritminin bozulmasına hatta durmasına bile sebep olmaktadır. Elektrik akımının vücuda temas ettiği yerlerde, girdiği ve çıktığı noktalarda, ciltte ve derin dokularda yanıklar oluşturmaktadır. Etki süresi ve akım büyüklüğü arttığında ise bu durum ölümle sonuçlanmaktadır.
Bu akım büyüklüğü ve maruziyet süresi realitede hayal edebileceğimizden çok daha kısa ve küçüktür.
- Elektrik akımının insan üzerine etkisi, akım aralığı vücuda gösterdiği gıdıklanma hissi oluşur; 0.25mA-1mA
- Uyuşma hissi: 1mA-2mA
- Son bırakabilme noktası: Elde kolda kramplar oluşur, tansiyon yükselir 9mA 15mA
- Çırpınım seviyesi: Kalpte fibrilasyon meydana gelir, bilinç kaybı oluşabilir 500mA altında 0.2 sn veya 75mA altında 0.5sn
- Bilinç kaybı: Kas kontrolü kaybedilir, kas kasılmaları akım kesilene kadar devam eder, akciğer şişer 3A-8A (Kaynak: Electrical, Construction & Maintenance Magazine (http://ecmweb.com)
Bu gibi durumların önüne geçmek için elektrikli cihazları besleyen sigorta hat başlarına kaçak akım rölesi takılması gerekmektedir. Eğer bir cihaz kaçak akım rölesi üzerinden besleniyorsa oluşabilecek herhangi bir kaçak durumunda elektrik akımını kesecek ve kaçak akım maruziyetini sonlandıracaktır.
Kaçak akım rölelerini iki farklı uygulama için kullanmaktayız; insan koruma rölesi ve yangın koruma rölesi. Kaçak akımlara her zaman insan teması olmayacaktır. Oluşan kaçak akım yolu üzerinde akım değerini sınırlayacak direnç olmadığı taktirde oluşacak akım, kaçak akım yolunu aşırı ısıtacağından yangın çıkaracaktır ki genellikle elektrik kontağı kaynaklı ev/işyeri yangınları en sık duyduğumuz durumlardır.
Tesislerde yaşanan elektrik kaynaklı ölümler, elektrik kaynaklı büyük patlamalar maalesef ülkemizde ve dünyada yaşanmaktadır.
Kaçak akım rölelerinin tesis edilmesi kadar devamlılığının kontrolleri de büyük önem arz etmektedir ve bu kontroller yetkili ve yetkin personellerce TSE, İş Güvenliği Standartları ve Elektrik Tesisleri Yönetmeliğine göre yapılmalıdır.