16.07.2018 İstanbul

KİMYASAL SIZINTILARDA ERKEN TESPİTİN ÖNEMİ

Doğal halde bulunan, üretilen, herhangi bir işle sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil olmak üzere ortaya çıkan bizzat üretilmiş olup olmadığına veya piyasaya arz olunup olunmadığına bakılmaksızın her türlü element, bileşik veya karışımlar kimyasal madde olarak adlandırılır.

Kimyasal maddeler katı, sıvı veya gaz fiziksel hallerinde bulunabilir. Kimyasalların hangi fiziksel biçimde olduğu, maddenin vücuda nasıl girdiğini ve yaptığı tahribatı etkileyebilir. Katı kimyasallar zarar verme olasılığı en düşük maddelerdir. Ancak bazıları deriye ya da yiyecek/içeceklere bulaştığında ve bunlar tüketildiğinde zehirlenmelere yol açmaktadır. Ayrıca bu katı kimyasallar solunabilen kimyasal buharlar çıkarabilir, parlama ve patlamaya yol açabilirler. Sıvı kimyasalların çoğu ise solunabilen ve kimyasal maddenin türüne bağlı olarak çok toksit olabilen buharlar çıkarırlar. Sıvı haldeki kimyasal sızıntıları yüzey ve yeraltı sularına karışıp toplu balık ölümlerine sebep olmakta, bu kaynaklardan su temini yapan insanlar üzerinde ciddi sağlık sorunları yaratmaktadır.

Kimyasal maddelerin üretildiği, depolandığı veya kullanıldığı alan ve hacimlerin elverişsiz olması sonucu, yaşanan kazalar ve doğal afetler sonucunda oluşabilen kimyasal sızıntılarının çevresel sonuçları büyük olmaktadır. Bu sebeple sızıntı oluşmaması için kaynakta önlem almanın önemi tartışmasızdır. Diğer önemli husus ise sızıntı oluştuğunda erken tespit sistemlerinin kurulu olması ve anında alarmın oluşup kimyasal sızıntıya müdahale edip kirlilik bulutunun geniş alanlara yayılmadan durdurulmasıdır.

Sıvı kimyasalların oluşturduğu sızıntının yeraltı suyunda olup olmadığının tespiti için yeraltı suyu gözlem kuyularına sensörler yerleştirilebilmekte bu sensörler herhangi bir kimyasal sızıntı anında alarm üretmektedir. Böylece sızıntı erken tespit edilmekte ve kaynağın kesilmesine imkân sağlamaktadır. Gaz sızıntılarının erken tespiti için ise kimyasal buharlarını tespit eden, alarm veren ve sistemi kapatıp parlama patlama riskini ortadan kaldıran ATEX sertifikalı gaz belirleme sistemleri kullanılmalıdır. Gerek sıvı gerek gaz sızıntılarını tespit eden erken algılama sistemleri ölümcül sonuçlar dahil oluşacak olayların önlenmesi için tercih edilmesi gereken çözümlerdir.

Bir diğer konu da kimyasal sızıntıların tespit edilmesinden öte oluşacak alarmın takip edilmesi ve gerekli müdahalenin zamanında yapılmasıdır. Bu noktada kullanılan ekipmanların haberleşme özelliklerinin bulunması ve takip edilebilir bir alt yapıya sahip olmalarıdır.