17.12.2020 İstanbul
Akaryakıt istasyonları için son çağrı…
Sıfır Atık Sistemine geçiş için son tarih: 31.12.2020
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 12.07.2019 tarih 30829 sayılı Sıfır Atık Yönetmeliği resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Sıfır Atık Yönetmeliği ekleri incelendiğinde EK-2 Bina ve Yerleşkeler için Sıfır Atık Yönetim Sisteminin Uygulama Takvimleri de belirtilmiştir.
Akaryakıt istasyonları ve dinlenme tesisleri ilgili yönetmeliğin EK-2’sinde 2. Grup’ta yer almakta olup 31.12.2020 tarhinden itibaren Sıfır Atık Yönetim Sistemine geçiş yapmış olmaları zorunlu koşulmuştur. Sıfır atık yönetim sistemi kurmakla yükümlü bulunan akaryakıt istasyonları en az Temel Seviyede Sıfır Atık Belgesi almakla da yükümlüdür.
Peki Sıfır Atık Yönetim Sistemini Kurmak için Atılacak Adımlar Nelerdir?
Akaryakıt istasyonları ve dinlenme tesislerinin de bulunduğu Sıfır Atık Yönetmeliği’nde tanımlanan bina ve yerleşkeler grubunda yer alan kurum ve kuruluşlar aşağıdaki kriterleri yerine getirmek ve Sıfır Atık Yönetim Sistemini oluşturmakla işe başlayacaklardır.
1- Öncelikle kurum/kuruluş içinde oluşan tehlikesiz nitelikteki geri dönüştürülebilir kağıt, plastik, cam ve metal gibi atıkların diğer atıklardan ayrı olarak toplanması ve biriktirilmesi.
2- Atık pil, elektrikli ve elektronik eşya atığı, vb. gibi geri kazanılabilir diğer atıkların ayrı olarak toplanması ve biriktirilmesi.
3- 1. ve 2. Maddeler dışında kalan tehlikesiz ve tehlikeli özellik gösteren diğer atıklar ile tıbbi atıkların ayrı toplanması ve biriktirilmesi. (Örneğin; atık akaryakıt çamurları vs.)
4- Çay ocakları, kafeterya, yemek hazırlanması ve servisinin yoğun olarak gerçekleştirildiği yerlerde biyo-bozunur atıkların ayrı olarak toplanması ve biriktirilmesi. Yapılabiliyorsa kompostlanması.
5- Sıfır atık yönetimine ilişkin ilgili kurum/kuruluş çalışanlarına bilgilendirme eğitimi düzenlenmesi.
6- Atıkların biriktirildiği ekipmanların yönetmeliğin EK-5’deki renk kriterlerine uyulması, atığın içeriği konusunda bilgi veren işaret ve uyarıların ekipman üzerinde yer alması.
7- Tüm biriktirme ekipmanlarının ihtiyaca ve ilgili yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun hacim, özellik ve sayıda olması.
8- Toplanan atıkların, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslı atık işleme/bertaraf tesislerine teslim edilmek üzere oluşturulan geçici atık depolama alanında bekletilmesi.
9- Çevre Kanunu ve bu Kanun kapsamında hazırlanan mevzuat doğrultusunda almakla yükümlü olduğu izin ve/veya çevre izin/lisanslarının bulunması,
10- İlgili kuruluş eğer depozito kapsamındaki ambalajlı ürünlerin satışını gerçekleştiren bir satış noktası ise; tüketiciler tarafından iade edilmek istenen depozitolu ambalajların toplanması amacıyla Bakanlıkça esasları belirlenen Depozito Sistemine katılım sağlamakla yükümlü olacaktır. (Bu şart 01.01.2021’den itibaren aranacaktır.)
Sıfır Atık Sistemi Kuranların Yükümlülüklerini Sizler için Özetledik…
• Tüm faaliyetlerinde Sıfır Atık Yönetmelik’in de belirtilen genel esaslara uymakla,
• Sorumluluk alanları dahilindeki tüm kişi ve kuruluşları, atıklarını türlerine göre ayırmaya ve ayrı biriktirmeye teşvik etmekle,
• İsrafı önlemeye yönelik çalışmalarda bulunarak atık oluşumunun önlenmesini/azaltılmasını sağlamakla,
• Kaynağında ayrı biriktirilen atıkların birbirleriyle karıştırılmadan ayrı olarak toplanmasına ve geçici depolanmasına yönelik altyapıyı oluşturmakla,
• Sıfır atık yönetim sisteminin kurulması ve uygulanmasında, Yönetmelik’in EK-1 listesinde tanımlanan uygulama takvimine uymakla,
• Sıfır atık yönetim sisteminin kurulması, işletilmesi ve izlenmesine yönelik olarak Bakanlıkça hazırlanan kılavuz doğrultusunda gerekli iş ve işlemleri gerçekleştirmekle ve mevcut atık yönetim hizmetlerini bu sisteme entegre etmekle,
• Sıfır atık yönetim sistemine geçiş süreci de dahil olmak üzere mevcut atık yönetim hizmetlerinin sıfır atık yönetim sistemine entegre edilmesine yönelik program ve politikaları belirleyerek ilgili talimatlarına yansıtmakla,
• Sıfır atık yönetim sisteminin tasarım aşamasından başlayarak uygulamaların izlenmesi faaliyetlerini de içeren tüm sürecin, sorumluluk alanı içerisindeki tüm kişi ve kuruluşların katılımı ile bütünlük ve uyum içinde yürütülmesini sağlamakla,
• Kurulan sıfır atık yönetim sistemini sorumluluk alanındaki tüm kişi ve kuruluşlara ilanen duyurmakla, atıkların oluşturulan sistem doğrultusunda biriktirilmesini sağlamakla,
• Sıfır atık yönetim sisteminin yaygınlaştırılması ve bu konudaki farkındalığın arttırılmasına yönelik bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri yapmakla, bu kapsamda düzenlenen faaliyetlere katkı ve katılım sağlamakla,
• Sıfır Atık Bilgi Sistemine kayıt olmak ve bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerine ilişkin olarak istenen bilgi ve belgeleri sisteme kaydetmekle,
• Oluşan ve ayrı biriktirilen tüm atıklara ilişkin veriler ile bu atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin bilgileri Ocak ve Temmuz ayları olmak üzere yılda iki kez sıfır atık bilgi sistemi üzerinden bildirmekle yükümlüler.
Sıfır Atık Kurulum Aşamaları Nelerdir?
Sıfır atık yönetim sisteminin kurulması için izlenmesi gereken yol haritası aşağıdaki gibidir.
Odak Noktalarının Belirlenmesi: Kurumdaki sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasından, etkin ve verimli bir şekilde uygulanmasından, izlenmesinden, bilgi akışının sağlanmasından, raporlaması için sorumlu kişilerin atanması ve planlamaların yapılmasıdır.
• Çalışma Ekibinin Belirlenmesi: Sıfır atık yönetim sisteminin kurulumunda uygulanmasına ve izlenmesine kadar olan sürecin takibini yapacak sorumlu kişi veya kişiler ile çalışma ekipleri oluşturulur.
• Planlama Yapılması: Uygulanacak sıfır atık yönetim sisteminin en etkin şekilde yapılandırılması için, uygulamaya geçmeden önce yapılacaklara ilişkin planlama yapılır.
Mevcut Durum Tespiti: Öncelikle atıklar konusunda ne durumda olunduğu belirlenir, mevcut durum analiz edilir. Atıkların kaynağı, türü, biriktirme şekli, toplama ve taşıma yöntemleri, geçici depolama alanı ve son olarak atığın teslim edildiği bertaraf firmasına ilişkin mevcut durum tespiti yapılır.
Planlama: Bu aşamada, mevcut durum esas alınarak kuruma özgü termin planı hazırlanır.
İhtiyaç Analizi: Sıfır atık sistemi kurumda uygulanırken, kurumdaki her birim dikkate alınarak (ofisler, yemekhane, revir gibi) ihtiyaç duyulacak tüm ekipmanlar belirlenir, listelenir ve uygulamaya geçilmeden önce temin edilir ve ihtiyaçlar belirlenir.
Eğitim & Bilinçlendirme: Ekipmanların temini tamamlandıktan sonra, uygulamaya geçilmeden önce hedef kitlelere yönelik uygulamalı eğitim ve bilgilendirme çalışmaları yapılır.
Uygulama: Temin edilen biriktirme ekipmanları personellerin kolayca ulaşabileceği noktalara yerleştirilir. Ekipmanlara göre tasarlanmış bilgilendirme afişleri, ekipmanların üstüne kolayca görülebilecek şekilde asılır.
İzleme, Kayıtların Tutulması ve İyileştirme Faaliyetleri: Düzenli aralıklarla uygulamanın gerçekleştirilmesine ilişkin izleme çalışmaları yürütülür. Eksiklikler ile ilgili önlemler alınır ve gerekmesi halinde güncelleme yapılır. Ayrı biriktirilen atık miktarları, elde edilen kazanımlar ve uygulamaya ilişkin çıktılar kayıt altında tutulur.
Şimdi de hangi atık hangi biriktirme kabında biriktirilmeli inceleyelim.
Sıfır atık yönetim sistemi kapsamında ilgili yönetmeliğin Ek-5’inde belirtilen hususlar göz önüne alınmalıdır. Detaylara girecek olursak;
• Atık Kağıt/Kartonlar (gazeteler, dergiler, yazı ve çizim kağıtları, vs.) Mavi Atık Biriktirme Kutularında biriktirilmelidir. (peçeteler, havlı kağıtlar, ıslak mendiller, karton bardaklar bu atık biriktirme kutusuna atılMAMAlıdır.)
• Atık Plastik (plastik su şişeleri, kutular, pipetler vb.) Sarı Atık Biriktirme Kutularında biriktirilmelidir. (Yiyecek ambalajları, kontamine olmuş plastikler, mürekkep kutuları gibi atıklar bu biriktirme kutusuna atılMAMAlıdır.)
• Atık Metal (metal gıda ve içecek kutuları, konserve kutuları vb.) Açık Gri Atık Biriktirme Kutularında biriktirilmelidir. (kontamine olmuş metaller ve kesme metal parçaları bu biriktirme kutusuna atılMAMAlıdır.)
Atık Cam (cam su ve içecek şişeleri, kavanozlar vb.) Yeşil Atık Biriktirme Kutularında biriktirilmelidir.
Biyo-bozunur Atıklar (çay, kahve posaları, yiyecek atıkları, bahçe kaynaklı kesilmiş çim, yaprak, ince dal, çiçek atıkları vb.) Kahverengi Atık Biriktirme Kutularında biriktirilmelidir.
Diğer Atıklar (Yukarıda sınıflandırılmamış ve tehlikesiz sınıfa giren belediye atıkları) Koyu Gri Atık Biriktirme Kutularında biriktirilmelidir.
Atıkların Lisanslı Kurumlara Teslim Edilmesi
Sıfır atık yönetim sistemi kapsamında biriktirilen atıklar ya mahalli idarelerin toplama ayırma sistemine ya da Çevre ve Şehircilik Bakanlığı / İl Müdürlük’lerinden ilgili lisansa sahip atık işleme tesisine teslim edilmelidir.
Sıfır Atık Belge Başvurusu Nasıl Yapılır?
Entegre Çevre Bilgi Sistemine (EÇBS) kayıt olunur ve EÇBS üzerinde sıfır atık bilgi sistemine talep edilen bilgi ve belgeler sunularak başvuru gerçekleştirilir. Talep edilen yazılı ve görsel her türlü döküman başvuru sahibi tarafından sıfır atık bilgi sistemine girilmelidir.
Başvuruların Değerlendirilmesi
Sıfır atık bilgi sistemi üzerinden yapılan başvurular, ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından sıfır atık bilgi sistemi üzerinden 30 (otuz) gün içerisinde değerlendirilecektir. İl Müdürlüğü personelleri gerekli görülmesi halinde yerinde incelemelerde bulunacaktır. Söz konusu başvuruda eksiklik görülmesi halinde başvuru sahibine iletilecektir.
Başvurunun uygun bulunmaması veya belirtilen süre içerisinde eksikliklerin tamamlanarak sistem üzerinden sunulmaması halinde sıfır atık belge başvurusu reddedilecektir.
Sıfır Atık Bilgi Sistemi üzerinden yapılması gereken beyanları yapmayanlar ile denetimler sırasında sıfır atık yönetim sistemini uygulamadığı ve verilen belgenin sürekliliğini sağlamadığı tespit edilen yerlere, idari yaptırım öngörülen fiillerin tespiti halinde idari yaptırım uygulanmasını müteakip 90 (doksan) gün iyileştirme süresi verilecektir.
Verilen süre sonunda; gerekli iyileştirmenin yapılması halinde sıfır atık belgesi geçerliliğini sürdürecek, yapılmadığı takdirde ise sıfır atık belgesi iptal edilecektir.
Değişikliklerin Süresi
Sıfır atık belgesinin alınmasına esas teşkil eden ve sıfır atık bilgi sistemi üzerinden sunulan bilgi ve belgelerde değişiklik olması halinde değişikliği takip eden 30 (otuz) günü içerisinde sıfır atık bilgi sistemi üzerinden gerekli bildirimde bulunulur ve belge geçerliliğini korur. Verilen süre içerisinde değişiklik durumlarının bildirilmemesinin tespiti halinde, sıfır atık belgesi iptal edilir.
Uygulamada değişiklik olması halinde söz konusu değişiklikler mevcut uygulamayı aksatmayacak şekilde sıfır atık yönetim sistemine entegre edilerek, değişikliği takip eden 30 (otuz) gün içerisinde sıfır atık bilgi sistemi üzerinden gerekli bildirimde bulunulur ve belge geçerliliğini korur.
Denetim ve İzleme
Sıfır atık belgesine sahip yerler il müdürlükleri tarafından belge geçerlilik süresi içerisinde asgari bir defa denetlenir.
Yapılan denetimlerde, belge sahibi yerlerin bu Yönetmelikte belirlenmiş belge esaslarına ve kriterlerine uygun olarak faaliyetlerini sürdürüp sürdürmediği kontrol edilir.
SIFIR ATIK EKİPMAN TEDARİĞİ
Sıfır Atık Belgelendirme ve tehlikeli / tehlikesiz atık geçici depolama üniteleri, kumbaraları gibi ekipmanların tedarik sürecinde, TORA Çevre Ekibi ile iletişime geçip detaylar için www.toracevre.com adresini ziyaret edebilirsiniz.